เกิดอะไรในโลก : อิสราเอล ผ่านร่างกฎหมายปฏิรูปยุติธรรมวาระแรก ปชช.ประท้วงครั้งใหญ่
สมาชิกสภาเนสเซ็ตของอิสราเอล ลงมติผ่านร่างกฎหมายปฏิรูประบบตุลาการ ด้วยเสียงสนับสนุน 64 เสียง และเสียงคัดค้าน 56 เสียงในการแปรญัตติรอบแรก หลังอภิปรายข้ามคืนตั้งแต่วันจันทร์ตามเวลาท้องถิ่น แต่ยังต้องมีการแปรญัตติอีก 2 รอบ จึงจะมีการลงมติอนุมัติเป็นกฎหมาย โดยร่างกฎหมายดังกล่าวจุดชนวนประท้วงในประเทศมานานหลายเดือนตั้งแต่ต้นปีนี้ เนื่องจากถูกมองว่ามีการลิดรอนอำนาจศาลสูงสุด ซึ่งเป็นการทำลายประชาธิปไตยของประเทศ
ล่าสุดมีผู้ประท้วงออกมารวมตัว ปิดกั้นทางหลวงสายหลักหลายสายในหลายเมือง รวมถึง นครเทลอาวีฟ และเยรูซาเลม ภายใต้แคมเปญวันหยุดชะงัก (Day of Disruption) ที่มุ่งปิดกั้นถนน และจัดการประท้วงใหญ่ที่สนามบินเบนกูเรียน ผู้ประท้วงบางคนนอนขวางบนพื้นถนน และบางคนปาพลุแฟลร์ใส่ตำรวจ จนเกิดการปะทะระหว่างผู้ประท้วงและตำรวจที่พยายามเปิดการจราจร และต้องฉีดน้ำสลายฝูงชนในบางแห่ง ขณะที่มีผู้ประท้วงถูกจับกุมเบื้องต้นแล้ว 42 คน
การประท้วงแผนปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม เริ่มขึ้นตั้งแต่ช่วงเดือนมกราคมที่ผ่านมา หลัง รัฐบาลของนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ได้ประกาศแผนปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม โดยให้เหตุผลว่าทุกวันนี้ศาลอิสราเอลมีอำนาจมากเกินไป จึงต้องการปฏิรูปกระบวนการยุติธรรมเพื่อคืนอำนาจส่วนใหญ่กลับมายังสภาคเนสเซท
ในแผนปฏิรูปดังกล่าวจะเปลี่ยนแปลงจำนวน และองค์ประกอบของคณะกรรมาธิการคัดเลือกตุลาการศาลสูงสุด ที่ทำหน้าที่คัดเลือกผู้พิพากษาจำนวน 15 คน เพื่อพิจารณากฎหมายต่างๆ ว่าขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่ โดยในแผนใหม่จะเปลี่ยนจากคณะกรรมาธิการคัดเลือกที่มีอยู่เดิมจำนวน 9 คนให้เพิ่มเป็น 11 คน โดยคนที่เพิ่มมาเป็นตัวแทนจากสภาคเนสเซท
การเปลี่ยนแปลงนี้เองจะทำให้รัฐบาลมีอำนาจในการเลือกผู้พิพากษามากขึ้น เนื่องจากสัดส่วนของคณะกรรมาธิการมีผู้แทนของรัฐบาลที่มากกว่า ซึ่งอาจทำให้ร่างกฎหมายต่างๆ ที่รัฐบาลอิสราเอลเป็นผู้เสนอผ่านง่ายขึ้น หลายฝ่ายจึงมองว่านี่เป็นการบั่นทอนระบอบประชาธิปไตยของประเทศ เนื่องจากกฎหมายส่วนใหญ่ที่รัฐบาลอิสราเอลเสนอนั้น มักละเมิดสิทธิมนุษยชน บางฉบับก็เอื้อประโยชน์ต่อชาวยิวและมีความชาตินิยม
ทั้งนี้สภาคเนสเซทสามารถออกกฎหมาย แก้ไข และลบกฎหมายพื้นฐาน (Basic law) หรือกฎหมายใดๆ ในกฎหมายปกติได้โดยใช้ระบบเสียงข้างมาก หมายความว่านักการเมืองของอิสราเอล สามารถเปลี่ยนแปลงกฎตามรัฐธรรมนูญได้ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนอำนาจศาล เปลี่ยนระบบของรัฐบาล ไปจนถึงการละเมิดสิทธิมนุษยชน เพียงแค่มีเสียงในสภาเกิน 61 เสียง
อย่างไรก็ดี ศาลสูงสุดจะเป็นผู้พิจารณาร่างกฎหมายอีกครั้ง เพื่อดูว่ากฎหมายเหล่านั้นขัดต่อชุดกฎหมายพื้นฐาน (Basic laws) ซึ่งมีสถานะเป็นกึ่งรัฐธรรมนูญหรือไม่ ซึ่งในช่วง 30 กว่าปีที่ผ่านมา ศาลสูงสุด เคยปัดตกร่างกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนของรัฐบาลอิสราเอลแล้วกว่า 22 ฉบับ เช่น ในปี 2015 รัฐบาลอิสราเอลเสนอร่างกฎหมายที่ระบุว่า ใครก็ตามที่เรียกร้องให้คว่ำบาตรอิสราเอลจะต้องถูกลงโทษทางกฎหมาย พร้อมเสียค่าชดเชยเป็นตัวเงินตามที่ทางการอิสราเอลเรียกร้อง โดยไม่จำเป็นต้องมีหลักฐานที่แสดงการกระทำเหล่านั้น อย่างไรก็ดี ศาลสูงสุดปัดตกร่างกฎหมายนี้
นอกจากเหนือจากนี้ยังมีประเด็นอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการดำเนินการตั้งถิ่นฐานของชาวอิสราเอลในเขตเวสต์แบงก์ สิทธิและเสรีภาพของกลุ่มความหลากหลายทางเพศ ไปจนถึงประเด็นที่เกี่ยวกับการยึดครองดินแดนปาเลสไตน์ ดังนั้นหากการปฏิรูปศาลสูงสูดสำเร็จ อาจได้เห็นกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนหรือจำกัดสิทธิอย่างสุดโต่งจากรัฐบาลอิสราเอลชุดปัจจุบัน
อนึ่ง ก่อนหน้านี้การลุกฮือประท้วงสามารถกดดันให้นายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ยอมระงับการอภิปรายร่างกฎหมายปฏิรูปตุลาการในเดือนมีนาคมชั่วคราว หลังการหยุดงานประท้วงครั้งใหญ่อย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศ
